Koniec monopolu Poczty Polskiej od 2013 roku
Od 1 stycznia 2013 r. przestaniemy dostawać listy z metalowymi płytkami albo z zeszytem – Poczta Polska nie będzie już bowiem miała wyłączności na przesyłki do 50 g i jej konkurenci nie będą musieli się uciekać do obciążania własnych przesyłek. Zakłada to przyjęty 25 września przez rząd projekt ustawy Prawo Pocztowe, które liberalizuje rynek usług pocztowych zgodnie z dyrektywami unijnymi.
Wszystkie firmy świadczące usługi pocztowe będą miały równy dostęp do rynku usług pocztowych. Wystarczy wpis do rejestru operatorów pocztowych w UKE (to Prezes Urzędu Regulacji Komunikacji Elektronicznej będzie nadzorował funkcjonowanie rynku pocztowego) – nie trzeba już będzie występować o zezwolenie.
- Usługą pocztową nie będzie cały proces – od nadania przesyłki do jej doręczenia. Oznacza to, że firmy działające na rynku pocztowym będą mogły się specjalizować np. tylko w doręczaniu.
- Zmieni się definicja usług powszechnych, tj. takich, które dla dobra wspólnego muszą być świadczone w sposób jednolity i po przystępnych cenach. Państwo tak jak i dziś będzie nam gwarantowało, że w całym kraju przez pięć dni w tygodniu będzie można nadać i odebrać listy do 2 kg i paczki do 10 kg, a także odebrać paczkę z zagranicy do 20 kg. Gwarancją tą nie będą już objęte przesyłki reklamowe ani przesyłki nadawców masowych.
- Przez pierwsze trzy lata od wejścia w życie ustawy do świadczenia usług powszechnych będzie zobowiązana Poczta Polska SA. Potem operator wybierany będzie w drodze konkursu na kolejnych 10 lat.
- Na wypadek, gdyby świadczenie usług powszechnych okazało się nieopłacalne, powstanie fundusz kompensacyjny, na który złożą się wszystkie firmy pocztowe świadczące usługi powszechne lub podobne, z punktu widzenia klienta, do tych usług. Jeśli to nie wystarczy – do usług powszechnych dopłaci budżet. Dopłaty nie zostaną jednak uruchomione automatycznie. UKE musi najpierw zweryfikować, czy poniesione przez operatora wyznaczonego koszty świadczenia usług powszechnych stanowią nieuzasadnione obciążenie finansowe dla tego operatora.
Fundusz kompensacyjny nie jest nowatorskim rozwiązaniem w skali UE. Większość z krajów członkowskich, które wdrożyły już przepisy dyrektywy, wykorzystuje taki fundusz. Są też państwa dopłacające do usługi powszechnej z budżetu lub mieszające dofinansowanie z budżetu i funduszu.
Co prawda Najwyższa Izba Kontroli kwestionuje zdolność Poczty Polskiej do konkurowania na wolnym rynku, ale w ostatnim czasie Poczta całkiem nieźle radziła sobie z wprowadzaniem innowacyjnych usług, a ostatnie badania UKE potwierdziły poprawę jej terminowości w obrocie paczkami. Niewątpliwie liberalizacja rynku będzie impulsem do dalszych usprawnień.
Projektem prawa pocztowego zajmie się teraz Sejm.